Hejmo Nia

Parkweg 9a, 2585 JG, Den Haag

Deze Haags-Indische villa herinnert aan de filantropische familie die steun en toeverlaat was van Aletta Jacobs in haar strijd voor vrouwenrechten en vrede. Mien van Wulfften vergezelde haar in een missie om te bemiddelen tijdens de Eerste Wereldoorlog.

“De feiten hebben haar (Bertha von Suttner) geleerd dat alleen wanneer vrouwen directe invloed hebben op nationale regeringen, we oorlogen zouden kunnen voorkomen.”
_{– Aletta Jacobs}

De filantroop Wolter Broese van Groenou (1842-1924) liet deze villa (‘Ons Thuis’ in Esperanto) bouwen door zijn zoon en architect Dolf. Via zijn dochter, de feministische actrice Mien van Wulfften (1875-1960) was ook Aletta Jacobs een vaste gast.

Dr. Aletta Jacobs (1854-1929) was de eerste vrouwelijke arts in Nederland, vernieuwer van de gezondheidszorg en voorvechtster van vrouwenrechten. Als pacifist voerde ze een constante discussie met Bertha von Suttner, die erop aandrong dat ze eerst al haar energie zou steken in ontwapening. Aan het eind van haar leven ondersteunde Von Suttner wel volmondig haar strijd voor vrouwenkiesrecht.

Na het uitbreken van de oorlog in 1914 nam Jacobs het initiatief tot een Internationaal Vrouwen-Vredescongres in het neutrale Nederland, samen met de wiskundige Chrystal McMillan uit Edinburgh en socioloog Jane Addams uit Chicago. In april 1915 kwamen, ondanks de oorlogsblokkades, 1136 vrouwen uit 12 landen bijeen in de grote zaal van de Haagse Dierentuin. Het congres nam een pakket voorstellen aan voor duurzame vrede, beginnend met bemiddeling om de oorlog te beëindigen.

In mei-juni 1915 bezocht een delegatie onder leiding van Jacobs, Addams en McMillan de regeringsleiders van oorlogvoerende en neutrale landen. Van Wulfften, die Jacobs begeleidde vanwege haar zwakke gezondheid, nam actief deel aan de besprekingen en probeerde zelfs paus Benedictus XV te bekeren tot de feministische zaak. De meeste regeringen toonden interesse in bemiddeling door de Verenigde Staten, maar president Wilson wenste zich in geen enkele richting vast te leggen. Tenslotte nam Wilson wel enkele voorstellen op in zijn ‘Veertien Punten’ voor de naoorlogse wereldorde, zoals het Permanent Hof van Internationale Justitie (1921).

Na de oorlog ging het congres verder als Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF). De Nobelprijs voor de Vrede voor Jane Addams in 1931 was mede een postuum eerbetoon aan Aletta Jacobs. Tot haar dood in 1929 woonde ze bij Mien van Wulfften en haar man Richard (Tobias Asserlaan 5). Ze maakte nog mee hoe WILPF in de jaren ’20 een campagne begon tegen de gasoorlog. Een erkenning van dit streven is de Nobelprijs voor de Vrede van 2013 voor de vlakbij gevestigde Organisatie voor Verbod op Chemische Wapens (OPCW) (Johan de Wittlaan 32).