Gandhi

Hobbemaplein en plantsoen, 2526 JA, Den Haag

Het standbeeld van Mahatma Gandhi is een gift van de Hindoestaans-Surinaamse gemeenschap. Het tweeledige monument herdenkt de ontberingen van de eerste migranten en draagt bij tot een vredescultuur in de buurt.

“Ik herdenk je Reiziger /wie je was /wie ik ben” – “parwási ke yád men”
_{– anoniem}

In Den Haag staan twee beelden van Mahatma Karamchand Gandhi (1869-1948). Een borstbeeld in het Vredespaleis eert hem als visionair van geweldloosheid en vredesopbouw. Op het Hobbemaplein zien we een wandelende Gandhi bij de drukke markt in de volksbuurt Transvaal.

Het monument is een gift van cultureel instituut Sarnami. Bij de onthulling in 2004 prees de toenmalige Minister van Immigratie de soepele integratie van de Hindoestaans-Surinaamse bevolkingsgroep, ca. 10% van de 400.000 Hagenaars. Het tweetalige onderschrift bij het Gandhi-beeld getuigt van een meer complexe identiteit:

“Ik wil dat alle culturen van alle landen zo vrij mogelijk
door mijn huis waaien.
Maar ik weiger van mijn voeten geblazen te worden,
door welke dan ook.”

Het tweede deel van het monument beeldt de 140 jaar oude migratiegeschiedenis uit. Op 5 juni 1873, tien jaar na de afschaffing van de slavernij, verscheepten Nederlandse plantagehouders de eerste lichting contractarbeiders per zeilschip uit Brits-Indië naar Suriname, ter vervanging van zwarte slaven. Het aantal Hindoestanen groeide tot 1926 naar ruim 34.000, waarvan minder dan eenderde terugkeerde naar India.

Na de Tweede Wereldoorlog vestigde een groot deel zich als immigrant in Nederland, de meesten kort voor de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975. De tekst drukt hun ervaringen uit van hard werken en voorspoed:

“Daar waar het mij goed gaat is mijn Vaderland” – “jahán base wahán sundar deus”

Deze immigranten brachten ook voorspoed in de Transvaalbuurt, waar ze de grootste Hindoestaanse tempel en school van Nederland bouwden. Hun culturele banden met India versterkten bovendien de economische betrekkingen van de gemeente Den Haag. In 2011 bouwde de Indiase ambassade een cultureel Gandhi Centrum in de internationale zone (Tesselsestraat 65). Ook sponsort het Indiase bedrijfsleven een ‘Bollywood’ filmfestival.

Het monument is tevens een symbool van vreedzame relaties tussen de vele culturen in de buurt. Op Holi-Phagwa, het traditionele lentefeest, gaan Hindoestaans-Surinaamse, Indiase en andere Hagenaars naar het Hobbemaplein, waar ze het beeld van Gandhi overdekken met bloemen en kleuren.